Η φλεγόμενη και μη κατακαιόμενη βάτος,Ο Προφήτης Μωϋσής

Ο Προφήτης Μωϋσής

Ο Μωυσής, σύμφωνα με την Αγία Γραφή, ήταν Ποιμήν. Ποίμαινε τα πρόβατα του πεθερού του Ιοθόρ. Ο μεγάλος αυτός αρχηγός του Ισραήλ έμεινε σαράντα χρόνια στην Αίγυπτο, σαράντα χρόνια στο Σινά και σαράντα χρόνια εποίμανε το λαό του Θεού.

Στα πρώτα σαράντα χρόνια εκπαιδεύεται στη σοφία των Αιγυπτίων, στα δεύτερα σαράντα χρόνια βρίσκεται στην εξορία και καταρτίζεται «προσευχόμενος και καθαιρόμενος» και στα τελευταία σαράντα γίνεται όργανο του Θεού, προκειμένου να οδηγήσει το λαό του Θεού στη γη της επαγγελίας (=υποσχέσεως). Μια μέρα ο Μωυσής ευρισκόμενος στους πρόποδες του όρους Χωρήβ, στο βουνό του Θεού, αντιλαμβάνεται φλόγες στη βάτο. Η βάτος φλέγεται, αλλά δεν καίγεται «Ο βάτος φλέγεται πυρή, ο δε βάτος ου κατακαίεται (Εξοδ. 3,2).και ο Μωυσής σκέπτεται. “Ας πάω να δω το θαυμαστό αυτό φαινόμενο. Γιατί η βάτος δεν αποτεφρώνεται; και, όταν ο Μωυσής πλησίασε, ο Κύριος μέσα από τη βάτο τον φώναξε και του είπε:

Μωυσή μη πλησιάσεις εδώ. «Λύσαι το υπόδημα εκ των ποδών σου ο γαρ τόπος εν ω έστηκας γη αγία εστί» (Εξοδ. 3,5). και ο Θεός πρόσθεσε:Εγώ είμαι ο Θεός του Πατρός σου, ο Θεός Αβραάμ, Ισαάκ και Ιακώβ.

Τότε ο Μωυσής σκέπασε το πρόσωπο του, γιατί φοβήθηκε να δει το Θεό κατά πρόσωπο.

Ο Κύριος συνέχισε: «Είδα τη δυστυχία του λαού μου στην Αίγυπτο, και άκουσα την κραυγή τους εξαιτίας των καταπιεστών τους. Ξέρω τα βάσανα τους. Γι’ αυτό κατέβηκα να τους γλιτώσω από τους Αιγυπτίους και να τους φέρω από αυτή τη χώρα, σε μια χώρα μεγάλη και εύφορη, στη χώρα όπου ρέει γάλα και μέλι, στη Χαναάν. Και τώρα που η κραυγή των Ισραηλιτών έφτασε ως εμένα, και είδα πώς τους καταπιέζουν οι Αιγύπτιοι, τώρα εγώ σε στέλνω στο Φαραώ, να βγάλεις το λαό μου, τους Ισραηλίτες, από την Αίγυπτο».

Ο Μωυσής είπε στο Θεό: «Ποιος είμαι εγώ, για να πάω στο Φαραώ και να βγάλω τους Ισραηλίτες από την Αίγυπτο;»

Ο Κύριος του απάντησε «Εγώ θα είμαι μαζί σου. Όταν θα βγάλεις το λαό μου από την Αίγυπτο, θα λατρεύσετε το Θεό σ’ αυτό εδώ το βουνό» (Έξοδος 3,1-12).

 Αλλά ο Μωυσής είπε πάλι: «Καλά, εγώ θα πάω στους Ισραηλίτες και θα τους πω, “ο Θεός των προγόνων σας με έστειλε σ’ εσάς”. Αυτοί όμως θα με ρωτήσουν “ποιο είναι το όνομά του;” Τι θα τους πω;»

Τότε ο Κύριος απάντησε στο Μωυσή: «Εγώ είμαι ο Ων (εκείνος που είμαι). Έτσι θα μιλήσεις στους Ισραηλίτες: “Εκείνος που είναι μ’ έστειλε σ’ εσάς”. Θα πεις στους Ισραηλίτες: “Ο Κύριος, ο Θεός των προγόνων σας, ο Θεός του Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ, αυτός με έστειλε σ’ εσάς”. Αυτό είναι το “όνομα” μου στον αιώνα, και με αυτό θα με επικαλούνται όλες οι γενιές. Πήγαινε, λοιπόν, συγκέντρωσε τους πρεσβυτέρους των Ισραηλιτών και πες τους ότι σου παρουσιάστηκε ο Κύριος και σου είπε: “σας παρακολουθώ προσεκτικά και είδα τι σας κάνουν στην Αίγυπτο. Έτσι, αποφάσισα να σας βγάλω από τη δυστυχία της Αιγύπτου και να σας φέρω στη Χαναάν, σε μια χώρα όπου ρέει γάλα και μέλι”. Σύμφωνα με την παράδοση στον τόπο της φλεγόμενης και μη καιόμενης βάτου κτίσθηκε η ιερά Μονή Σινά. Το θαυμαστό είναι ότι η βάτος φλέγεται, αλλά δεν καίγεται. Γιατί;

Τούτο γίνεται για να ελκύσει ο Θεός την προσοχή του Μωυσή, γιατί πράγματι το φαινόμενο ήταν θαυμαστό και αξιοπρόσεκτο επί πλέον δε για να ακούσει ο Μωυσής με προσοχή τη φωνή του Θεού.

Σύμφωνα με τον Ιερό Χρυσόστομο η φλεγόμενη βάτος προεικόνιζε την Παναγία, η όποια μολονότι δέχτηκε εντός της το φοβερό πυρ της Θεότητος, εν τούτοις, κατά τρόπο θαυμαστό και υπερφυσικό, δεν κάηκε.

Η φλεγόμενη και μη κατακαιόμενη βάτος συμβολίζει τον Ισραήλ, ο όποιος στην Αίγυπτο από την πίεση του Φαραώ φλέγονταν, αλλά δεν κατακαίονταν. Το πυρ συμβολίζει το Θεό, ο όποιος επιτρέπει θλίψεις, όχι για να εξαφανίσει τους θλιβόμενους, αλλά για να τους καθαρίσει και τους λαμπρύνει. Το πυρ έχει καθαρότητα, φωτεινότητα, θερμότητα, ακατάβλητη δύναμη και είναι πηγή ζωής και ευλογίας.

«Δύναμιν και φιλανθρωπίαν κηρύττει, ότι φρυγανώδη όντα την βάτον το άσβεστον ου καταλύσεται πυρ» σύμφωνα με τον Θεοδώρητο. Στην Ιερά Μονή Σινά υπάρχει το Παρεκκλήσι της Αγίας Βάτου. Στις ρίζες της βάτου τοποθετήθηκε η Αγία Τράπεζα. Όλοι οι εισερχόμενοι βγάζουν τα υποδήματα τους και προσκυνούν. και οι ιερείς τελούν τη Θεία Λειτουργία πάντα ξυπόλυτοι. Το γεγονός αυτό της βάτου όντως εντυπωσιάζει. Ο καλόπιστος πείθεται. Ο κακόπιστος όμως όχι. Το γεγονός βέβαια δεν ερμηνεύεται με την ανθρώπινη λογική. Είναι γεγονός υπερφυσικό.….

Στη Ραφιδείν ήρθαν οι Αμαληκίτες να πολεμήσουν τους Ισραηλίτες. Ο Μωυσής έστειλε τον Ιησού του Ναυή με άντρες ικανούς για να πολεμήσουν τους Αμαληκίτες. Ο Μωυσής κρατώντας το ραβδί του, ο Ααρών και ο Ωρ ανέβηκαν στην κορυφή του λόφου.  Όσο ο Μωυσής είχε υψωμένα τα χέρια του, νικούσαν οι Ισραηλίτες όταν τα κατέβαζε επειδή κουράζονταν, νικούσαν οι Αμαληκίτες. Τότε ο Ααρών και ο Ωρ πήραν μια πέτρα, την έβαλαν εκεί που στεκόταν ο Μωυσής, κι αυτός κάθησε πάνω της. Ο Ααρών και ο Ωρ, ο ένας από τη μια μεριά κι ο άλλος από την άλλη, στήριζαν τα χέρια του. Μ’ αυτό τον τρόπο, τα χέρια του Μωυσή έμειναν σταθερά υψωμένα ως τη δύση του ήλιου. Έτσι, ο Ιησούς του Ναυή κατατρόπωσε τους Αμαληκίτες.

Ο Κύριος είπε στο Μωυσή να καταγράψει το γεγονός αυτό σε βιβλίο ως ανάμνηση για τις επόμενες γενιές (Έξοδος 17,8-16).

Το μυστήριο της βάτου διδάσκει “τό κατά την παρθένον μυστήριον”, αφού το φως της θεότητας, που έλαμψε από την Παρθένο στον ανθρώπινο βίο, δια της γεννήσεως, διεφύλαξε αδιάφθορο την παρθενία της Θεοτόκου. Αυτό όμως το περιστατικό διδάσκει ακόμη και ότι, τηρουμένων των αναλογιών, το ίδιο μπορεί να συμβή σε κάθε άνθρωπο που βιώνει το μυστήριο της ενανθρωπήσεως του Χριστού μέσα του και γίνεται κατά χάριν θεοτόκος. Φώς αληθινό είναι η αλήθεια, και επομένως ο Ίδιος ο Θεός. Μπορεί να φθάση κανείς στην αλήθεια δια της γνώσεως του φωτός εκείνου που γίνεται με την αγωγή της αρετής. “…η τοιαύτη της αρετής αγωγή προσάγει ημάς τη γνώσει του φωτός εκείνου”. Ο Μωϋσής για να φθάση στην εμπειρία και την θέα του φωτός εκείνου έλαβε εντολή να αποβάλη τα υποδήματα. Αυτό σημαίνει ότι για να φθάση κανείς στο ύψος εκείνο και να σταθή στις ακτίνες της αληθείας πρέπει να αποβάλη την νεκρά και γήινη περιβολή των δερμάτων, που προσέλαβε με την πτώση. Φυσικά εδώ γίνεται λόγος για τους δερμάτινους χιτώνες που είναι η φθορά και η θνητότητα, και είναι αποτέλεσμα της αμαρτίας. Αυτό προϋποθέτει κάθαρση του ανθρώπου και υπέρβαση του θανάτου. Ο άγιος Γρηγόριος θα πή: “ουκ εστι δεδεμένοις ποσίν αναδραμείν προς το ύψος εκείνο εν ω το φως της αληθείας οράται, ει μη περιλυθείη των της ψυχής βάσεων η νεκρά τε και γηίνη των δερμάτων περιβολή η περιτεθείσα κατ’ αρχάς τη φύσει, ότε δια της παρακοής του θείου θελήματος εγυμνώθημεν”. Όταν ο άνθρωπος φθάση στην θέα του φωτός εκείνου, αποβάλλει κάθε φαντασία περί του μη όντος, που είναι πραγματικό ψέμμα, και αποκτά την αλήθεια, που είναι η ασφαλής κατανόηση του όντος. Γιατί πραγματικά “η του όντος επίγνωσις της περί το μη όν υπολήψεως καθάρσιον γίνεται”.

Μητρ. Ἱερόθεος Βλάχος

Φῶς ἀναλλοίωτον Λόγε.

Ἡ Βάτος ἐν τῷ Σιναίῳ, σὲ προετύπου Παρθένε, τὸ πῦρ τῆς θείας Οὐσίας, ἀφλέκτως ἐγγυμονοῦσα, διὸ ἡμᾶς τοὺς σοὺς δούλους, ποίησον οἴκους, τοῦ Πνεύματος τοῦ Ἁγίου.

ἦχος γ΄. Τὴν ὡραιότητα.

Θεὸν ἑώρακας, μακαριώτατε, τὸν ἀθεώρητον, ὡς ἐφικτόν ἐστι, σὺ ἐν τῷ ὄρει τοῦ Σινᾷ, καὶ φίλος καθὰ πρὸς φίλον, τούτῳ διαλέγεσθαι, ἠξιώθης τρανώτατα, πρόσωπον πρὸς πρόσωπον, ὦ φρικτῆς ὄντως χάριτος, ἧς ἔτυχες Κυρίου Προφῆτα, Μωσῆ Θεόπτα, Προφητῶν ὁ πρώτιστος.

Μωσῆς Θεόνυμφε, τὸν τῆς λοχείας σου, τόκον ἑώρακεν ὁ ἀξιόθεος, Προφήτης μέγας ἐν Σινᾷ, τῷ ὄρει προτυπωθέντα, Βάτον ἀκατάφλεκτον διεσκόπει γὰρ φέρουσαν, αἴγλῃ τῆς θεότητος, θεῖα σύμβολα Ἄχραντε. Σὺ γὰρ πρὸ τόκου Παρθένος ὤφθης, καὶ μετὰ Τόκον Παρθένος ἔμεινας.

Share this: