Κυριακή 3 Σεπτεμβρίου 2017
Σάββατο 2 Σεπτεμβρίου 2017
Σύναξη της Παναγίας της Τριχερούσας στο Άγιο Όρος
Εἰκών σου Ἁγνὴ ὡς θεία μυροθήκη,
δέδοται ἡμῖν ἐκ Παλαιστίνης πάλαι.
Τριχερούσης δυοκαιδεκάτη ἧξιν ὧδε ἀείδω.
Βιογραφία
Η εικόνα αυτή είναι εκείνη στην οποία με δίκαιο παράπονο κατέφυγε και
προσυχήθηκε ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός (βλέπε 4 Δεκεμβρίου) κρατώντας
το κομμένο δεξί του χέρι, με το οποίο συνέγραφε τους λόγους υπέρ των
Αγίων Εικόνων και το οποίο του κόπηκε από επιβουλή των εικονομάχων. Η
Παναγία θαυματούργησε συγκολλώντας και ζωογονώντας το νεκρό χέρι του
θεράποντος της και εκείνος της αφιέρωσε ασημένιο ανάθημα σε σχήμα
χεριού, που η θέση του στην εικόνα το κάνει να φαίνεται σαν ένα τρίτο
χέρι της Παναγίας. Η εικόνα που μέχρι το 12 αιώνα μ.Χ. φυλαγόνταν στη
Λαύρα του αγίου Σάββα, δωρήθηκε στον άγιο Σάββα Αρχιεπίσκοπο Σερβίας
(βλέπε 14 Ιανουαρίου) και κτίτορα της μονής Χιλανδαρίου κατά την
επίσκεψή του στους Αγίους Τόπους. Αυτός τη μετέφερε στη Σερβία, από όπου
αργότερα μετακομίστηκε με θαυμαστό τρόπο στο Άγιο Όρος, όταν κατά τις
εσωτερικές ταραχές που συνέβησαν στη Σερβία επί του βασιλέα Ούροση του
Ε΄ ο ημίονος που τη μετέφερε πάντοτε προ του στρατεύματος στις διάφορες
μάχες χάθηκε και προχωρώντας μόνος του έφθασε μέχρι το Χιλανδράρι.
Σε μεταγενέστερη εποχή όταν προέκυψε διχόνια στην αδελφότητα της
μονής Χιλανδαρίου εξαιτίας της εκλογής νέου ηγούμενου, η Τριχερούσα
μετατοπίστηκε θαυματουργικά από το Ιερό Βήμα, όπου ήταν μέχρι τότε, στο
στασίδι του ηγούμενου, ενώ συγχρόνως ενάρετος ερημίτης μοναχός
πληροφόρησε την αδελφότητα ότι στο εξής και προς αποφυγή φιλονικιών να
μην εκλέγεται ηγούμενος στο Χιλανδάρι, διότι η Παναγία θα κρατήσει τη
θέση αυτή και θα διοικεί το μοναστήρι. Πράγματι μέχρι σήμερα, η
χιλανδρινή αδελφότητα, ενώ ζει κοινοβιακά, στερείται Καθηγουμένου και
διοικείται κατά το σύστημα των ιδιόρρυθμων μονών.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ´. Ταχὺ προκατάλαβε.
Τὴν θείαν Εἰκόνα σου, ἐκ Παλαιστίνης ἡμῖν, ὁ Σάββας ὁ ἔνθεος, ἣν
Τριχεροῦσαν Ἁγνή, καλοῦμεν μετήνεγκεν, ἤν περ Χιλανδαρίου, ἡ Μονὴ
κεκτημένη, ὕμνον σοι Θεοτόκε, ἀναμέλπει βοῶσα· Χαῖρε Κεχαριτωμένη, ὁ
Κύριος μετὰ σου. (Ἐκ γ´.)
Κοντάκιον
Ἦχος πλ. δ´. Τῇ ὑπερμάχῳ.
Τῆς Θεοτόκου τὴν εἰκόνα τὴν πανσέβαστον ἥ Τριχερούσα ξένῳ θαύματι
ὠνόμασται, προσκυνήσωμεν ἐν πίστει καὶ εὐλαβείᾳ. Ἀλλ᾿ ὦ Κόρη τὴν Μονήν
σου ταύτην φύλαττε, ἀπὸ πάσης συμφορᾶς καὶ περιστάσεως, ἐκβοώσαν σοι·
χαῖρε πάντων ἀντίληψις.
Κάθισμα
Ἦχος δ´. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ταχεῖαν βοήθειαν, ἐν πειρασμοῖς χαλεποῖς, προσπίπτοντες Ἄχραντε, τῇ
σῇ θερμῇ ἀρωγῇ, εὑρίσκοντες πάντοτε, ὕμνον εὐχαριστίας, σοι προσάδομεν
πόθῳ, πίστει παρεστηκότες, τῇ σεπτή σου Εἰκόνι, Παρθένε Τριχερούσα, ἡμῶν
καταφύγιον.
Ὁ Οἶκος
Ἄνωθεν ἡ Εἰκών σου, λαμπρυνθεῖσα σῇ δόξῃ, δεδώρηται ἡμῖν Θεοτόκε, ᾗ
προσιόντες πίστει πολλῇ, τῶν πολλῶν σοῦ τρυφῶμεν ἀντιλήψεων, καὶ ὕμνον
χαριστήριον, προσφέρομεν σοὶ ἐκβοῶντες·
Χαῖρε Ἀγγέλων ἡ θυμηδία·
χαῖρε ἀνθρώπων ἡ προστασία.
Χαῖρε τοῦ Σωτῆρος καθέδρα περίδοξος·
χαῖρε τῆς Μονῆς σου προστάτις καὶ ἔφορος.
Χαῖρε ὅτι ἡμῖν δέδωκας τὴν Εἰκόνα σου Ἁγνὴ·
χαῖρε ὅτι βλύζεις ἅπασιν εὐσπλαγχνίας τὴν πηγὴν.
Χαῖρε Χιλανδαρίου πολυτίμητον γέρας·
χαῖρε παντὸς τοῦ Ἄθω φύλαξ σκέπη καὶ κέρας.
Χαῖρε Θεὸν αῤῥήτως κυήσασα·
χαῖρε χαρᾶς τὰ πάντα ἐμπλήσασα.
Χαῖρε ἡμᾶς ἀσφαλῶς ὁδηγοῦσα·
χαῖρε τοῦ σου κλήρου ἡ προνοοῦσα.
Χαῖρε πάντων ἀντίληψις.
Μεγαλυνάριον
Ἡ Χιλανδαρίου χαίρει Μονή, ἔχουσα ἐν κόλποις, τὴν Εἰκόνα σου τὴν
σεπτήν, ἥτις Τριχεροῦσα, Παρθένε ἐπεκλήθη, ἣν πίστει προσκυνοῦντες, σὲ
μεγαλύνομεν.
Ο Άγ.Ιωάννης ο Δαμασκηνός και η Παναγία η Τριχερούσα
Κατά
την πρώτη περίοδο της εικονομαχίας, ανάμεσα στους υπερασπιστές των
εικόνων ξεχώρισε ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός (676-754 ή 787). Εκείνη
την εποχή η εικονομαχία ήταν στο απόγειό της και ο Άγ. Ιωάννης έγραφε
επιστολές υπέρ των εικόνων υποστηρίζοντας τη θέση πως "μέσω της
σωματικής μας όρασης φτάνουμε στην πνευματική ενόραση".
Εξοργισμένος
από αυτή τη πραγματεία ο αυτοκράτορας Λέων΄Γ πλαστογράφησε ένα γράμμα
στο οποίο δήθεν ο Ιωάννης τον ικέτευε να επιτεθεί στη Συρία και το
έστειλε στον χαλίφη της Συρίας με ένα φιλικό σημείωμα : "Προφανώς έχεις
έναν Χριστιανό προδότη στην αυλή σου...." Ο χαλίφης κάλεσε αμέσως τον
Ιωάννη και του είπε : "το χέρι που έγραψε αυτό το γράμμα θα κοπεί...".
Εβαλε λοιπόν τον δήμιο κι έκοψε με το σπαθί το δεξί χέρι του Ιωάννη, που
έπεσε στο πάτωμα.
Το
ίδιο βράδυ ο Ιωάννης στο δωμάτιό του παρακάλεσε την Παναγία να τον
θεραπεύσει κι έταξε πως εκείνος θα συνέχιζε να γράφει υπέρ της
προσκύνησης των εικόνων. Σε λίγο αποκοιμήθηκε....Στον ύπνο του είδε τη
Παναγία. η οποία του είπε πως τον θεράπευσε όπως της ζήτησε μα κι
εκείνος θα έπρεπε να εκπληρώσει την υπόσχεση που έδωσε. Όταν ξύπνησε, το
κομμένο χέρι του Ιωάννη ήταν στη θέση του. Μετά το θαύμα παρήγγειλε σ’
έναν χρυσοχόο και του έφτιαξε μιαν ασημένια παλάμη, την οποία και
κόλλησε πάνω στην εικόνα, για να του θυμίζει την ευεργεσία της Παναγίας.
Έτσι η Παναγία απόκτησε τρία χέρια και πήρε από τότε το όνομα Παναγία η
Τριχερούσα.
Μετά
απ’ αυτό έφυγε ο Άγ. Ιωάννης από τη Συρία και πήγε στην Παλαιστίνη
παίρνοντας μαζί του τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Μόνασε στo
Μοναστήρι του Αγίου Σάββα.Κλεισμένος εκεί προσευχόταν κι έγραφε ύμνους
για την Παναγία, και κράτησε την υπόσχεσή του κι έγραψε πολλούς ύμνους
συνχίζοντας να αντιστέκεται στην εικονομαχία. Άφησε παρακαταθήκη, αφού
πεθάνει, να δοθεί η εικόνα στον πρώτο επίσκοπο Σάββα που θα επισκεπτόταν
το Μοναστήρι. Πέρασαν πολλά χρόνια κι όταν επισκέφθηκε το Μοναστήρι ο
βασιλιάς της Σερβίας Σάββας (ο Άγ. Σάββας 1175-1235), του έδωσαν ως δώρο
εκείνη την εικόνα της Παναγίας, που είχε στο κελλί του ο Άγιος Ιωάννης ο
Δαμασκηνός. Την πήγε στην πατρίδα του, μα επειδή έγινε επανάσταση
φοβήθηκαν μήπως καταστραφεί.Τη φόρτωσαν λοιπόν σ’ ένα μουλάρι και το
άφησαν να πάει όπου θέλει.Το μουλάρι έφτασε στο Άγιο Όρος, έξω από τη
Μονή Χιλανδαρίου, όπου και βρίσκεται μέχρι σήμερα.
Η μοναδική εικόνα της Παναγίας με τα τρία χέρια.Από Dogma
Μάρτυρας
ενός θαύματος που ελάχιστοι ίσως θα πίστευαν σήμερα, αποτελεί η
ταξιδεμένη εικόνα της Παναγίας της Τριχερούσας που τους τελευταίους
αιώνες φυλάσσεται στη Μονή του Χιλανδαρίου στο Άγιον Όρος. Η Τριχερούσα,
είναι μια όχι σπάνια αλλά μοναδική εικόνα της Θεοτόκου.
Μάρτυρας ενός θαύματος που ελάχιστοι ίσως θα πίστευαν σήμερα, αποτελεί η ταξιδεμένη εικόνα της Παναγίας της Τριχερούσας που τους τελευταίους αιώνες φυλάσσεται στη Μονή του Χιλανδαρίου στο Άγιον Όρος. Η Τριχερούσα, είναι μια όχι σπάνια αλλά μοναδική εικόνα της Θεοτόκου.
Απεικονίζει την Παναγία στην κλασική απεικόνιση της με τον Ιησού στα χέρια της. Η διαφορά της όμως είναι πως κάτω από δεξί χέρι της, στην αριστερή πλευρά της εικόνας όπως την κοιτά κάποιος υπάρχει ένα ακόμη χέρι.
Το χέρι αυτό είναι και η αιτία που στην εικόνα δόθηκε το προσωνύμιο «Τριχερούσα», η Παναγία δηλαδή με τα τρία χέρια.
ΤΟ ΘΑΥΜΑ
Η αρχική εικόνα ανήκε στην οικογένεια του Ιωάννη του Δαμασκηνου, ο οποίος έζησε τον έβδομο αιώνα στη Δαμασκό (εξ ου και το Δαμασκηνός) της Συρίας. Ο Ιωάννης ήταν Χριστιανός. Ταυτόχρονα ήταν σύμβουλος του Χαλίφη Ουαλίδ της Συρίας για θέματα που αφορούσαν τον χριστιανικό πληθυσμό.
Λέγεται πως οι θέσεις του κατά των εικονομάχων προκάλεσαν την αντίδραση του παλατιού στην Κωνσταντινούπολη. Εξαιτίας αυτής της στάσης του ήταν να πλεχθεί πλεκτάνη εις βάρος του και στο τέλος να συλληφθεί.
Ο Χαλιφης βέβαιος ότι ο Ιωάννης τον είχε προδώσει διέταξε να του κόψουν το χέρι όπως κι έγινε. Μπροστά σε αυτήν την εικόνα της Παναγίας, ο Ιωάννης προσευχόταν συνεχώς ζητώντας από την Θεοτόκο να τον θεραπεύσει. Γοναστισμένος μπροστά στο εικόνισμα είχε κοντά του το ακρωτηριασμένο μέλος και προσευχόταν με ένταση.
Το επόμενο πρωί, όταν ξύπνησε το χέρι του είχε θεραπευτεί. Θέλοντας να ευχαριστήσει την Παναγία, έφτιαξε ένα ασημένιο αντίγραφο του κομμένου του χεριού και το εναπέθεσε στην εικόνα.
Από τότε έμεινε στην εικόνα και κατ επέκταση στην Παναγία το προσωνύμιο «Τριχερούσα»
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)